zaterdag 30 januari 2016

Golfbewegingen



                           (detail mijn schilderij "Januari V")

Jaren geleden zat ik op een kleine vissersboot in Portugal. Hoge golven, het water danste, stampte en imponeerde rondom ons. De zee was helder, maar verschrikkelijk wild. 
Portugal, de meest westelijke punt van het Europese vasteland, kent een woeste gevaarlijke zee. Wij voeren naar Ilha da Berlenga, brokken graniet op zo'n 15 km van het vaste land. 

Bij het maken van een kleine serie tekeningen en schilderijen van golven, probeer ik me voor de geest te halen hoe ik golven ervaren heb. 

In Portugal, maar ook in andere gebieden. Zo was ik eens op een woeste donkere zee in Noorwegen tussen Bodo en de zuidelijke punt van de Lofoten, ook zo'n gebied vol onberekenbare golven, kolkend schuim. Toen ik daar was, was er overigens geen sprake van heftige storm; toch was de zee wild, dreigend, donker. 

Watermassa's, die suizen en klotsen, borrelen en botsen. 
De kracht van het water, snelheid van golfslag, het staat in groot contrast met mijn precieze tekenwerk vol stippen, krasjes en lijntjes. Met veel geduld teken ik uren. Probeer met mijn middelen de kracht van de golf "te vangen".
Of schilder ik laag over laag met steeds een andere blauw, transparante blauw, alle kleuren blauw en blauw groen, of blauw grijs. 

Woeste veranderingen in contrast met mijn langdurig zoeken met inkt of met verf.




                                                                                                               (tekening "Zee / golf 1")

De Leidse kunstenaar Piet Franzen tekent in zijn Sema Cahier 'Bewegingen', onder andere de golfbeweging.
Volgens mij tekent hij het concept van de golfbeweging; geen bijzonderheden (als voorkomend in een zee) zijn toegevoegd; dus geen storm, geen invloed van getijden, van scheepsverkeer, geen branding. Om maar iets te noemen. 
Prachtig, die sterke weergave; en als zeiler, in de wind,  weet je: het gaat onder de boot door, of over de boot heen.


  (tekening: Piet Franzen)

Zie ook: www.jokeelzinga.nl

zaterdag 23 januari 2016


Steeds op zoek naar de zee vanuit de menselijke maat (ik heb een oriëntatiepunt nodig, een houvast, iets waar van uit ik kan overzien en proberen mijn - ten aanzien van de zeeën en de oceanen - o zo nietige positie te bepalen). Ik kan fantaseren over de grote diepten vol leven, over verten ver achter mijn horizon, maar het is niet te bevatten. 
Staren naar de zee, vanaf de kust. En op zee, kijken naar boten. Door mensen gebouwde boten varen in de verte. 


(mijn schilderij "Mei VI", zie ook: www.jokeelzinga.nl )

De Britse beeldhouwer Anthony Gormley plaatste 100 levensgrote beelden aan zee, in zee (1997, Crosby Beach, Coastline, vlakbij Liverpool).  Indruk-wekkend. De menselijke maat en de zee. Mensfiguren maken de zee onmetelijk groot 


ANOTHER PLACE

Another_Place3_edit2.jpg (2400×1466)

                                 (zie ook: www.anthonygormley.com )


De Nederlandse Gerrit Kouwenaar schreef een gedicht over het voorstelbaar maken van de zee.

    De zee is moeilijk benoembaar
    maar laat zich gewillig beschrijven
    als een afwisselend gekleurde
    dansende lei

    daarin is het schip haast een dichter
    de zeezieke koers blijkt een kaarsrechte regel
    dankzij het raadsel des radars

    aldus het schip maakt de zee
    enigermate voorstelbaar.

dinsdag 19 januari 2016

Het gevaar lijkt voor dit ogenblik VOORLOPIG afgewend; massaal steunden bezorgde natuur- en zeeliefhebbers het initiatief tegen het besluit van VVD minister Melanie Schultz. Zie:

 www.noordzee.nl/laat-onze-mooie-kust-met-rust





(eigen foto, Vlieland, januari)

maandag 4 januari 2016

De Zwarte Zee


(detail schilderij 'Zwarte Zee I', Joke Elzinga)

In 2011 verbleef ik enige tijd met vrienden aan de Turkse kant van de Zwarte Zee. Ik was onder de indruk van de prachtige kleur van het water, de rust, en het regelmatige geluid van golven op de kiezels. Het inspireerde me tot een aantal schilderijen, waarin ik - zoals ik het mij herinner - vooral lieflijkheid en helder licht op de zee probeerde te verbeelden.
De kleuren van deze zee waren prachtig. Blauw, blauw-groen, blauw met een zachte turquoise waas. Algengroei bepaalt de kleur van zeewater, en in de Zwarte Zee groeien veel algen.
Als ik kijk naar een fotootje van mijn eigen schilderij, hóór ik bij wijze van spreken het klingelende geluid, dat zich voortdurend herhaalt, het geluid van de branding op het kiezelstrand. 
Wij zagen ook ruige en volstrekt onbegaanbare kusten. Indrukwekkende zee met grote variatie. De lieflijkheid van de Zwarte Zee is schijn; het is een gevaarlijke zee, door heftige stromingen en hevige stormen.

Na deze reis in 2011 las ik het boek "De Zwarte Zee"van Konstantin Paustovsky. Hij schrijft bijvoorbeeld (blz. 37, uitgave De Arbeiderspers): "Tegen de ochtend wierpen wij het anker uit in de baai. De Dimitry werd er drie dagen op de golven heen en weer geslingerd in de nabijheid van kusten die zo verlaten en droefgeestig waren dat daarmee vergeleken zelfs het schouwspel van de roodkleurige tierende zee vrolijk en feestelijk aandeed."

Recent stond ik oog in oog met het schilderij "Black Sea II" van Raquel Maulwurf (tijdens de tentoonstelling in museum De Fundatie, Zwolle: "Turner en de traditie van het sublieme")
Een krachtig werk, dat mij zeer aansprak.



(detail schilderij 'Black Sea II', Raquel Maulwurf)

Maar is deze Black Sea dezelfde als 'de' Zwarte Zee waar ik veel herinneringen aan heb?? Verbeeldt Maulwurf een gedeelte van de imponerende zee waaraan in het noord westen Odessa, en aan de zuid oostkant Trabzon ligt?  Of: zij verbeeldt een zee met zwarte houtskool en pastelkrijt. Zij noemt haar werkstuk daarom "Black Sea II"? Of is het een nachtelijke impressie van een woeste zee? 
Wat is het uitgangspunt van Maulwurf?

Het is gevaarlijk een eigen werk naast dat van een collega te zetten. "Zwarte Zee I" van Joke Elzinga heeft weinig gemeen met Maulwurf''s  "Black Sea II". Wij weten niet eens of datgene dat wel gemeenschappelijk lijkt, met elkaar te vergelijken valt.